Przypadki w języku niemieckim - Dativ, Akkusativ

W języku niemieckim wyróżniamy 4 przypadki przez które odmienia się rzeczownik: Nominativ (mianownik), Dativ (Dopeniacz), Genitiv (celownik) i Akkusativ (biernik). W polskim mamy ich aż 7! Najważniejszą różnicą pomiędzy polskim i niemieckim jeśli chodzi o odmianę rzeczowników jest to, że w języku polskim odmieniany przez przypadki jest rzeczownik (np. kto? co? KOT, kogo?czego? KOTA...) , natomiast w języku niemieckim odmieniać będziemy nie rzeczownik, ale stojący zawsze przed nim rodzajnik! Dlatego tak istotne jest uczenie się rzeczownika z rodzajnikiem, ponieważ tylko wtedy poprawnie stworzymy zdania odmieniając odpowiednio przypisany rzeczownikowi rodzajnik.  Poznaliśmy już rzeczowniki z ich rodzajnikami w mianowniku:

                        rodzaj męski     rodzaj żeński       rodzaj nijaki      liczba mnoga
NOMINATIV         DER                DIE                      DAS                   DIE
(mianownik)         (np. Hund)    (np. Mutter)        (np. Kind)             (np. Leute)

Tak oto wygląda pełna tabela odmiany rodzajnika w języku niemieckim:

• Dziś chciałabym skupić się na przypadkach: Dativ i Akkusativ. 

Jest wiele czasowników,po których zawsze należy odmienić rodzajnik w Dativie np. gehören + D - należeć (do)
Das Auto gehört dem Onkel. (Te auto należy do wujka.)
Nominativ: der Onkel    Dativ: dem Onkel

Inne łączą się tylko z Akkusativem:
np. anrufen + A - dzwonić (do)
Ich rufe die Freundin an. (Dzwonię do przyjaciółki.)
Nominativ: die Freundin  Akkusativ: die Freundin


Także przyimki mówią nam często jakiego przypadku użyć do odmiany rodzajnika. Dativ zastosujemy zawsze wtedy, gdy w zdaniu występują przyimki takie jak:
- nach (po, do) , mit (z), aus (z), bei (u, przy, koło), seit (od), gegenüber (naprzeciw), zu (do, z okazji), von (od, z), außer (oprócz, poza), entgegen (wbrew,ku czemuś), ab (od)
Np. Ich gehe ins Bett nach dem Abendessen. (Idę do łózka po kolacji.)
Nominativ: das Abendessen     Dativ: dem Abendessen
       Er fährt mit dem Bus zu der Schule. (On jedzie autobusem do szkoły.)
Nominativ: die Schule        Dativ: der Schule

Akkusativ pojawia się w zdaniu zawsze za przyimkami:
für (dla,za), gegen (przeciw, około), durch (przez), ohne (bez), um (wokół, dookoła), entlang (wzdłuż), wider (wbrew), bis (do)
Np. Die Kinder machen Spaziergang durch den Wald. (Dzieci spacerują przez las.)
Nominativ: der Wald      Akkusativ: den Wald
       Was machst du für deine Gesundheit? (Co robisz dla swojego zdrowia?)
Nominativ: die Gesundheit        Akkusativ: die Gesundheit
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Żeby nie było tak łatwo, są przyimki, które mogą się łączyć zarówno z Dativem, jak i z Akkusativem.
 Wyróżniamy: in (do,w), auf (na), unter (pod), über (nad) ,zwischen (pomiędzy), hinter (za), neben (obok), an (na,w, przy)
W tym przypadku musimy zwrócić uwagę na użyty czasownik, a także na kontekst zdania.

• Dativ użyjemy określając spoczynek tzn. mówiąc o rzeczach, czy osobach, które leżą, stoją, są, znajdują się... w jakimś miejscu. Zdanie odpowie nam na pytanie: Gdzie? Wo? 

Najczęściej występują w zdaniu takie oto czasowniki określające spoczynek: sein (być), stehen (stać), sitzen (siedzieć), befinden sich (znajdować się), stecken (tkwić), hängen (wisieć)
Np.  Die Oma sitzt auf dem Stuhl. (Babcia siedzi na krześle.)
Nominativ: der Stuhl        Dativ: dem Stuhl

       Die Blume befindet sich neben dem Zuckerdöschen. (Kwiatek znajduje się obok cukierniczki.)
Nominativ: das Zuckerdöschen     Dativ: dem Zuckerdöschen

       Der Sessel steht unter der Lampe. (Tapczan stoi pod lampą.)
Nominativ: die Lampe        Dativ: der Lampe

        Die Familie ist im (=in dem) Garten. (Rodzina jest w ogrodzie.)
  Nominativ: der Garten      Dativ: dem Garten

• Akkusativ użyjemy wtedy po podanych wyżej przyimkach, gdy coś dzieje się w ruchu. Nasze zdanie odpowiada wówczas na pytanie: Dokąd? Wohin? 

Najczęściej występują w zdaniu takie oto czasowniki określające ruch: gehen (iść), fahren (jechać), laufen (biec), stellen (stawiać), legen (kłaść), sich setzen (siadać), hängen (wieszać), stecken (wkładać)
Np. Laura geht in das Schwimmbad. (Laura idzie na basen.)
Nominativ: das Schwimmbad       Akkusativ: das Schwimmbad

      Die Insekten schwirren durch die Luft. (Owady brzęczą w powietrzu.)
Nominativ: die Luft                 Akkusativ: die Luft

       Das Kind geht ins (=in das) Bett. (Dziecko idzie do łóżka.)
Nominativ: das Bett                 Akkusativ: das Bett

     Ich hänge das Regal an die Wand. (Wieszam regał na ścianie.)
Nominativ: die Wand             Akkusativ: die Wand